×
سیاسی
شناسه خبر : 204797
تاریخ انتشار :

محمد زعیم زاده*

«الجزیره» دمشق را فتح کرد؟

دمشق را رسانه فتح کرد نه جولانی. این جمله‌ای است که به نقل از یک فرمانده مشهور نظامی در گروه‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود، فارغ از صحت‌وسقم انتساب این تحلیل به فرمانده مشهور، خود این گزاره به‌تنهایی محل تأمل و قابل‌بحث است.

نورنیوز-گروه سیاسی: دمشق را رسانه فتح کرد نه جولانی. این جمله‌ای است که به نقل از یک فرمانده مشهور نظامی در گروه‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود، فارغ از صحت‌وسقم انتساب این تحلیل به فرمانده مشهور، خود این گزاره به‌تنهایی محل تأمل و قابل‌بحث است.

اگر معنای عبارت بالا این باشد که حکومت اسد دچار هیچ خطا و ایرادی نبوده و کارآمد بوده، اما رسانه بخش مهمی از مردم سوریه را به این نقطه رسانده است که یک آینده‌ رعب‌آور و نامعلوم را به آن حکومت ترجیح دهند، حتماً گزاره‌ بالا غلط است. این باور که رسانه می‌تواند از هیچ همه‌چیز بسازد و یک فراواقعیت تخیّلی خلق کند؛ انگاره‌ دقیقی نیست. این گزاره نه در دمشق که در هیچ نقطه‌ای از دنیا کار نمی‌کند.

اما اگر معنای این عبارت این باشد که پایان دادن به حکومت اسد معلول یک مثلث سه‌ضلعی از ناکارآمدی داخلی، طراحی امنیتی و سیاسی خارجی و آتش تهیه‌ رسانه‌ای بوده که اگر هرکدام از این‌ها نبود سقوط 11 روزه رخ نمی‌داد، حرف دقیقی است.  درباره‌ دوضلع نخست این مثلث کم‌وبیش حرف ‌زده شده، اما آنچه کمتر گفته شده این است که می‌توان در ماجرای دمشق ردپای یک جبهه رسانه‌ای هماهنگ را قبل، حین و پس از سقوط به‌وضوح مشاهده کرد؛ جبهه‌ای که در رأس آن الجزیره‌ قطر حتی جلوتر از سی‌ان‌ان قرار داشت.

تحلیل محتوای رسانه‌ قطری که در واقعه‌ 7 اکتبر و حوادث پس از آن معمولاً طرف جریان ضداسرائیلی ایستاده بود، در این ماجرا نشان می‌دهد آن‌ها آنچه را در سال‌های متمادی در منطقه کاشته بودند، به‌خوبی برداشت کردند. فقط به یک فقره حوادث پس از سقوط اسد دقت کنید.

پس از تغییر رژیم دمشق دو موضوع در افکار عمومی منطقه درباره‌ سوریه پررنگ شد؛ یکی ماجرا‌های زندان صیدیانا و دیگری اشغال بخش مهمی از خاک سوریه توسط صهیونیست‌ها و تسلط نتانیاهو به منافعی استراتژیک بدون هیچ‌گونه مقاومتی از سوی نیرو‌های جولانی.

از میان دو موضوع بالا دوگانه‌ سی‌ان‌ان و الجزیره تمام ظرفیت خود را به‌کار بردند تا مسئله اول-ولو با کلیپ‌های دروغین-اصطلاحاً وایرال و تبدیل به جریان غالب رسانه‌ای شود تا در جهان عرب و حامیان آرمان فلسطین کسی سؤال نکند چرا رسانه‌ای مثل الجزیره که در وقایع 14 ماه اخیر خط مقدم و اصلی جریان رسانه‌ای ضدصهیونیستی است، این تبانی آشکار در منطقه‌ جولان را که به دستاورد بزرگ برای صهیونیست‌ها منجر شد، بایکوت می‌کند و چیزی درباره‌ آن نمی‌گوید یا خیلی کم‌اثر پوشش می‌دهد.

مدیران الجزیره احتمالاً اینجا از هزینه‌ رسانه‌ای بالای چنین سیاستی در درازمدت مطلع بودند، اما در محاسبه‌ هزینه و فایده تصمیم گرفتند این هزینه را بپذیرند و اصطلاحاً از جیب بخورند. آن‌ها در این فقره از اعتمادی که سال‌ها ذره‌ذره به دست آورده بودند، خرج کردند تا بتوانند یک امر استراتژیک دولت متبوع‌شان یعنی قطر را پیش‌ببرند و البته اتخاذ این تصمیم نیاز به داشتن یک ذخیره‌ پروپیمان از سرمایه‌ مخاطب است که یک شبه به‌دست نیامده است.

دیگر از اینجا به بعدش تکرار مکرّرات است و روضه‌خوانی. روضه‌ مکشوف این است که چرا کشور کوچک قطر رسانه استراتژیکی چون الجزیره دارد و ما با این همه نقش مهم در منطقه و فرامنطقه ثلثی از چنین ظرفیتی را نداریم تا در شرایط اینچنینی در آفساید نمانیم؟

الجزیره‌ حاصل اعتماد حاکمیتی تمام‌قد است که در سال‌های متمادی از دَم و دِرَم و قلم و قدم برای تولید یک ظرفیت بزرگ دریغ نکرده است و یک تجربه‌ چند دهه‌ای پیچیدهٔ انگلیسی از رسانه‌داری که ری‌برند شده است و الجزیره را شکل داده. البته برای آه و افسوس بیشتر خیلی نیاز نیست الجزیره را ببینیم، بلکه بهتر است خودمان را تماشا کنیم.

الجزیره غیر از پول و امکانات- که حتماً مهم است- نمادی از نگاه حرفه‌ای حکمرانی به امر رسانه است؛ حکمرانی رسانه‌ای که می‌فهمد رسانه جمع جبری بردار‌های مثبت و منفی است و نه مسابقه‌ فوتبال یک‌طرفه که قرار است ما همیشه بدون گل‌خورده پیروز شویم. برای نمره دادن به رسانه باید برآیند گرفت نه که نقطه‌ها را شمرد. حکمرانی‌ای که موضوع تولید سرمایه و اعتماد مخاطب را می‌فهمد و به مدیرش جرئت می‌دهد تا اعتماد لازم را جذب کند و بهنگام آن را خرج کند و...

در اوایل 7 اکتبر الجزیره سخنرانی‌های همه اطراف جنگ از حماس و حزب‌الله تا ایران و آمریکا و... و حتی گالانت و نتانیاهو را مستقیم و کامل پوشش می‌داد. چرا؟ چون می‌خواست مخاطب حس کند هر نیاز خبری‌ای که دارد همین‌جا تأمین می‌شود و نیاز نیست جای دیگری برود. آن‌وقت در سوپرمارکت رسانه‌ای که ساخته بود، ابوعبیده را به‌مثابه یک سوپرمن برساخت می‌کرد و وقایع غزه را آن‌گونه که لازم بود روایت؛ که درنهایت باعث عصبانیت صهیونیست‌ها هم شده بود. حال فرض کنیم یک رسانه بخواهد چنین کاری در ایران انجام بدهد چه بر سرش می‌آید؟

الجزیره با نیروی انسانی پرتعداد و حرفه‌ای در فلسطین و لبنان و... تقریباً مرجع اول همه‌ اخبار دست‌اول شده بود. این روش در نظام رسانه‌ای دنیا تقریباً یک امر بدیهی است. در بسیاری از موضوعات مهم به فراخور نیاز از چند خبرنگار مورد اعتماد مرجع خبری می‌سازند و حتی ذهن رقیب را هم با اطلاعاتی که آن‌ها نشر می‌دهند و ممکن است حتی بخشی از آن‌ها فیک‌نیوز هم باشد، سامان می‌دهند. باراک راوید، لارس نورمن، منابع نزدیک به آکسسیوس و... این‌ها اسامی است که ماه‌های اخیر و در جریان ردوبدل شدن آتش بین ایران و صهیونیست‌ها بار‌ها نامشان را شنیده‌ایم، اما از این طرف ماجرا تقریباً نامی ساخته نشده است، چون به خبر و خبرنگار حتی در حد ابزاری برای سوءاستفاده هم ارزش قائل نیستیم. و این گونه می‌شود که الجزیره دمشق را فتح می‌کند و ما تماشا.

*سردبیر روزنامه فرهیختگان


فرهیختگان
نظرات
آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
زمان فعالیت بازار بورس عصر امروز مشخص می‌شود
بازگشت حجاج با زیارت نجف و کربلا؛ مسیر جدید و ایمن فراهم شد
عراقچی: رژیم صهیونسیتی مخالف مذاکره و دیپلماسی است +فیلم
رئیس هیأت‌مدیره استقلال: اخبار خوشی برای هواداران در راه است
شبی که تل‌آویو لرزید؛ 211 کشته و زخمی در قلب اسرائیل + فیلم خسارات
تساوی اینتر میامی و الاهلی در اولین بازی جام باشگاه‌های جهان 2025 + خلاصه بازی
پوستر تیم ملی والیبال ایران در بازی خاص امروز مقابل اوکراین + جزئیات بازی
درس‏‏‌های اخلاق در شرایط بحران
مدار دیپلماسی | تله دیپلماسی/مذاکره یا میدان مین؟
معادله رژیم به هم خورد
امتحانات دانشگاه تهران به تعویق افتاد
یارانه خرداد در موعد مقرر و بدون تأخیر واریز می‌شود +جزییات واریز
مشارکت ملی برای امنیت؛ ترددهای مشکوک کامیونت و وانت‌ها را گزارش دهید
آتش سوزی شب گذشته در دو مخزن ذخیره سوخت در تهران/ شرایط تحت کنترل است
ادارات تهران تا چهارشنبه با دورکاری فعالیت می‌کنند+ جزئیات بخشنامه
همبستگی ملی
تصاویر منزل یکی از شهدای هسته‌ای در حمله اسرائیل به ایران
یحیی سریع: پاسخ یمن با موشک‌های پیشرفته به تجاوزات رژیم صهیونیستی +فیلم
تمدید لغو پروازهای داخلی و خارجی تا ساعت 15 امروز
چین: خواستار حل مسئله هسته‌ای ایران از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک هستیم
اقدامات عملی عراق علیه تجاوز هوایی رژیم صهیونیستی
برنامه مسابقات امروز یکشنبه 25 خرداد + پخش زنده
هشدار وزارت نفت درباره خطرات تنفسی در محدوده حادثه
ایجاد یک گودال عمیق در «بات یام» در «تل‌آویو» بر اثر اصابت موشک های ایرانی
واکنش رسمی رژیم صهیونیستی به حملات موشکی ایران
ترامپ: ایالات متحده هیچ دخالتی در حمله دیشب به ایران نداشت
هشدار اضطراری آمریکا به اتباع خود برای ترک ایران
تشکیل مرکز اضطراری شناسایی اجساد در جنوب تل‌آویو
واکنش سخنگوی وزارت امور خارجه به اظهارات وقیحانه مقامات آلمانی
در حالی‌ که اسرائیل می‌سوزد، نتانیاهو به کدام سوراخ پناه برده است؟
تصویر آخرین لباسی که شهید حاجی‌زاده هنگام شهادت به تن داشت
اذعان تل‌آویو به ناتوانی در برابر ایران +فیلم
پاسخ بقائى به مکرون: این حجم از ریاکارى حیزت‌آور است
رئیس شاباک استعفا داد
اطلاعیۀ روابط‌عمومی سپاه دربارۀ موج جدید عملیات وعده صادق 3
رسانه عبری زبان: شب سختی را پیش رو داریم
شهادت سردار خسرو حسنی جانشین اطلاعات نیروی هوافضای سپاه در جریان حمله تروریستی اسراییل
ترامپ: جنگ بین ایران و اسرائیل باید تمام شود
ناوشکن جاسوسی انگلیسی در دریای عمان متوقف شد
انهدام 10 هواگرد اسرائیلی در یک ساعت گذشته
عراق به شورای امنیت شکایت می‌کند
آژانس انرژی اتمی: 4 ساختمان در سایت هسته‌ای اصفهان آسیب دیدند
تمام ادارات و ارائه خدمات طبق روال معمول دایر است
امتحانات 2 روز آیندۀ دانشگاه آزاد در تهران لغو شد
انتقال خانواده‌های ورزای اسرائیلی از ترس حملات ایران به پناهگاه
فردا مدارس در اسرائیل تعطیل شد
آخرین وضعیت ترافیکی در محور های شمالی
بورس تعطیل شد
جزئیات تعطیلی موزه ها اعلام شد
رژیم صهیونیستی فاز 14 پارس جنوبی را هدف گرفت+ فیلم
X
آگهی تبلیغاتی