بیانیه صلح باکو-ایروان به رهبری آمریکا و تغییر نام کریدور زنگزور به جاده ترامپ، بیش از پایان مناقشه، آغاز رقابت قدرت‌ها در قفقاز جنوبی است. این توافق با ابهامات و حذف نقش روسیه، تهدیدی جدی برای ثبات و منافع ایران و منطقه محسوب می‌شود.

فایننشال تایمز نوشت: «این توافق فراتر از بازنام‌گذاری کریدور زنگزور به نام جاده ترامپ است — این حضور آمریکا را به قلب حومه روسیه می‌آورد و احتمالاً یک مسیر تجاری جدید بزرگ بین اروپا و آسیای مرکزی ایجاد می‌کند».

توافق ارمنستان و آذربایجان برای ایجاد کریدور زنگزور با مدیریت 99 ساله آمریکا، سناریوهای تازه‌ای را پیش روی ایران قرار داده است. این مسیر می‌تواند توازن ژئوپلیتیکی شمال‌غرب را دگرگون کند و تهران را ناچار به بازآرایی دیپلماتیک، اقتصادی و امنیتی در قفقاز سازد.

پس از آخرین دیدار و مذاکرات بین نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان و الهام علی‌اف، رییس‌جمهور آذربایجان که در ابوظبی برگزار شد، اطلاعاتی منتشر شد که نشان می‌داد دستور کار اصلی این نشست موضوع به اصطلاح کریدور زنگزور بوده است.

ایجاد کریدور زنگزور در ظاهر پروژه‌ای اقتصادی برای اتصال نخجوان به آذربایجان است، اما در واقع، ابزاری برای بازطراحی نظم ژئوپلیتیکی قفقاز، حذف ایران از مسیرهای ترانزیتی، و تقویت نفوذ غرب در حاشیه شمال‌ایران تلقی می‌شود.

درحالی‌که امارات با همراهی ترکیه و آذربایجان، تلاش دارد موازنه قفقاز را به سود خود تغییر دهد، ایران نیز با فعال‌سازی ظرفیت‌های انرژی، ترانزیتی و دیپلماسی منطقه‌ای، کوشیده با حفظ خطوط قرمز، مانع از تضعیف موقعیت راهبردی خود در منطقه شود.

موحدیان نوشت: «ایجاد کریدور زنگزور بحثی دیرپاست؛ یعنی حتی از زمان خلافت عثمانی هم این بحث‌ها مطرح بوده و به دلیل علاقه به منطقه قفقاز جنوبی، مرتب با روس‌ها و انگلیسی‌ها در جنگ و نبرد بودند.»

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در بازگشت از سفر به باکو، ایران را به پذیرش کریدور زنگزور دعوت کرد و آن را مسیری برای تقویت صلح، توسعه و همگرایی منطقه‌ای در قفقاز دانست.

بازیگران باید بدانند 200 سال پیش سند خیلی از سرزمین‌هایی که الآن به نام برخی کشورها زده‌شده، جزء خاک ایران بوده است!

تحولات در منطقه قفقاز یکبار دیگر در کانون توجه‌ها قرار گرفته است. علت اصلی این امر را باید در مجموعه‌ای از رویدادهای سیاسی و تحرکات نظامی در منطقه جست. بر این اساس تحولات منطقه قفقاز به نحوی پیش می‌رود که احتمال وقوع رویدادهای مهم نظیر شکل گیری جنگ یا حتی اشغال مناطق جنوبی ارمنستان مطرح است.